نصب رک و مواردی که باید هنگام نصب رعایت کرد ؟
نصب رک یکی از مهم‌ترین کارهاییه که موقع راه‌اندازی شبکه باید انجام بشه. میشه گفت رک قلب شبکه‌ی شماست؛ چون اصلی‌ترین دستگاه‌ها از جمله سرور را داخل خودش نگهداری می‌کنه. انواع مختلفی از رک برای کاربردهای مختلف وجود داره. از مهم‌ترین رک‌های موجود در بازار میشه به رک دیواری، رک ایستاده و رک outdoor اشاره کرد. هر کدوم از این مدل‌ها برای یک نوع محیط خاص مناسبند. مثلا رک دیواری را در فضاهای کوچک استفاده می‌کنند.
فرقی نمی‌کنه شما چه نوع رک را استفاده می‌کنید؛ در هر حال شما باید بدونید که چطور رک را باید نصب کنید. نصب رک یکسری استاندارد مشخص داره که باید قبل از شروع کار باهاشون آشنا باشید. این استانداردها تقریبا برای تمام مدل‌ها و برندهای رک ثابتند و با یاد گرفتن اونا می‌تونید هر نوع رکی را نصب کنید. در این مقاله می‌خوایم به آموزش نصب رک شبکه بر اساس این استانداردها بپردازیم. همچنین ببینیم چطور میشه یک رک را اصولی نصب کرد تا از بروز مشکل جلوگیری شود.
قبل از نصب رک به این موارد توجه کنید
قبل از نصب رک شما باید یکسری موارد را بلد باشید تا بتونید اندازه‌گیری درستی از مقیاس‌ها داشته باشید. یکی از چیزهایی که خیلی اهمیت داره، ابعاد سرور و رک هست. شما باید بدونین که طول، عرض، عمق و ارتفاع سرور چقدره و مطمئن بشید که رک شما با این ابعاد سازگاری داره. یعنی باید بفهمید که این رک برای سرور شما مناسب هست یا نه.
معمولا ارتفاع هر واحد یا U در رک برابر با ارتفاع سه تا سوراخ کناری در رک هست. عرض هم معمولا 19 اینچه. عمق رک متغیره و به ابعاد قفسه‌ها و سینی رک بستگی داره. در اغلب رک‌ها، ریل‌ها و قفسه‌ها عمقشون قابل تنظمیه. اگر سرور با رک سازگار نبود می‌تونید از آداپتور استفاده کنید. آداپتورها برای نصب سرور لازمه و می‌تونند برای تنظیم ابعاد هم به شما کمک کنند.
نکته‌ی دیگر درباره‌ی نصب رک، سوراخ‌های رک هستند که باید بررسی بشن. رک‌ها سه مدل سوراخ در کناره‌هاشون برای نصب تجهیزات دارن؛ دایره‌ای، مربعی و ترید. دو مدل دایره‌ای و مربعی بدون نیاز به تجهیزات اضافه می‌تونن استفاده بشن. ولی برای رک‌ها با سوراخ‌های ترید شما نیاز به پیچ و مهره کیج نات دارید. آخرین نکته درباره‌ی نصب کردن رک که باید به آن توجه کنید، نوع رکی است که خریداری می‌کنید. بهتره رک‌هایی بخرید که قفسه‌ها و ریل‌های کشویی و قابل تنظیم داشته باشه. معمولا رک‌های امروزی اغلب قابلیت تنظیم دارن. بهتره موقع خرید رک حتما به این نکته توجه کنید تا بعدا بتونید ابعاد رک و سرور را به راحتی با هم فیکس کنید.
موقع نصب رک این فاکتورها را بررسی کنید
همون‌طور که گفتیم نصب کردن رک کار راحتی نیست. برای نصب رک باید استانداردهای رک را بشناسید و به موارد مهمی توجه داشته باشید. چرا که اگر شما رک را درست نصب نکنید، ممکنه عملکرد شبکه‌ی شما با مشکل روبرو بشه. در صورتی‌که شما بتونید مراحل نصب رک را درست انجام بدید، دیگه در هیچ زمانی نگرانی از بابت اختلالات فیزیکی بخش مرکزی شبکه نخواهید داشت. لازمه‌ی این کار در نظر گرفتن تمامی فاکتورهای فنی و امنیتی برای این کار هست. در ادامه به شما میگیم که برای نصب درست رک شبکه باید چه مواردی را در نظر بگیرید. رعایت این نکات می‌تونه کیفیت کار شما را چند برابر کنه. خب بریم سراغ فاکتورهای اصلی برای نصب رک:
ابعاد رک
همون‌طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، رک‌ها انواع و ابعاد مختلفی دارند. شما باید بر اساس نیاز و فضایی که در اختیار دارید نوع مناسب را انتخاب کنید. همچنین برای نصب تجهیزات هم باید ابعاد رک را در نظر بگیرید. گفتیم که ارتفاع رک را با واحد U اندازه می‌زنن که معادل 44.45 سانتی‌متره. معمولا تمامی دستگاه‌هایی که داخل رک قرار می‌گیرن، ضریبی از این واحد هستند که کار اندازه‌گیری را برای شما راحت‌تر می‌کنه. رک‌ها از سایز 2u تا 47u هستند و شما باید بر اساس نیازتون مورد مناسب را انتخاب کنید. معمولا عرض رک با در نظر گرفتن درها و پنل‌های کناری باید مقداری بیشتر از اندازه‌ی عرض دستگاه‌ها باشه. عمق رک هم معمولا باید کمی بیشتر در نظر گرفته بشه تا هم فضای پشتی برای تهویه وجود داشته باشه و هم کابل‌ها زیاد خم نشن.
موقعیت رک
موقعیت رک خیلی اهمیت داره. موقع نصب کردن رک داخل اتاق باید چندتا نکته را حتما در نظر داشته باشید. اول اینکه رک باید به اندازه‌ی کافی بزرگ باشه تا بتونید تمام تجهیزات را داخلش جای بدید. اتاق باید محیط خنکی داشته باشه و آفتاب داخلش نتابه. رک باید جایی نصب بشه که از هر طرف فاصله‌ی مناسب با دیوار داشته باشه. این مسئله برای تهویه و خنک‌سازی تجهیزات اهمیت داره. مسئله‌ی دیگر اینه که در اتاق رک نباید نشتی آب یا رطوبت بیش از حد وجود داشته باشه، کابل‌های برق زیادی نباید داخل اتاق باشه، تهویه باید مرتب انجام بشه و محیط نباید در معرض ناگهانی هوا باشه.
سیستم خنک کننده و تهویه‌ی رک
گرما تاثیر مستقیمی روی کیفیت و عملکرد تجهیزات سرور داره. بنابراین وجود یک سیستم خنک کننده و تهویه‌ی درست، موقع نصب رک خیلی حیاتیه. این سیستم و قدرتش بستگی به حجم تجهیزات و دمای اتاق داره. چنانچه تجهیزات دیگری هم در داخل اتاق هست که روی دما تاثیر دارند، بهتره اونا را به جای دیگه‌ای منتقل کنید. نکته‌ی دیگری که باید به اون توجه کنید، هوای تمیزه. اگر داخل اتاقی که رک قرار گرفته گرد و غبار زیادی وجود داشته باشه، تجهیزات رک به مرور آسیب می‌بینن. ممکنه سیستم‌های خنک کننده این ذرات را به داخل دستگاه‌های بکشن و باعث آسیب یا اختلال تجهیزات بشن. پس مدیریت درست فضا و سیستم تهویه برای نصب رک خیلی مهمه.
ملاحظات ایمنی
نصب رک‌ها چون وجود تجهیزاتی مثل کابل‌ها و سرورها را در مکان‌های عمومی کمتر می‌کنه، مزیت‌های بهداشتی و ایمنی زیادی داره. ولی اگه کابل‌کشی درست انجام نشه و اتصالاتی بین کابل‌های رک و سایر تجهیزات برقی محیط رخ بده، می‌تونه خطرساز بشه. توجه به اندازه و وزن تجهیزاتی که در یک رک قرار می‌گیرن خیلی مهمه؛ خصوصا برای رک دیواری. مهندسی که کار نصب رک را انجام میده باید آموزش‌های کافی برای نصب درست تجهیزات و کابل‌ها را دیده باشه. این مسئله به جلوگیری از خطرات بالقوه کمک می‌کنه. موقع نصب کردن رک باید به تعادل تجهیزات و توانایی رک برای تحمل وزن سرورها توجه کرد تا این تجهیزات سقوط نکنند. نظم دادن کابل‌ها هم باعث پیشگیری از مخاطرات الکتریکی میشه.
چیدمان رک
وقتی که برای نصب رک، قصد چیدمان تجهیزات داخل رک را دارید، باید بدونید هر چیزی کجا باید قرار بگیره. باید بدونید کدوم یک از تجهیزات به منبع تغذیه دائم یا ups و یا واحد توزیع برق pdu نیاز دارند. از طرف دیگه باید تجهیزاتی که نیاز به تهویه و خنک کننده دارند را هم تفکیک کنید تا در جای مناسب‌تر قرار بگیرن. استفاده از یک کنترلر دما می‌تونه خیلی به تنظیم دمای تجهیزات کمک کنه. به طور کلی باید تجهیزات به شکلی چیده بشن که هر وسیله در کنار تجهیزات موردنیازش باشه و مدیریت جریان هوا به خوبی انجام بشه. نکته‌ی دیگه اینکه که وسایل و تجهیزات سنگین‌تر و همین‌طور تجهیزات حساس به دما را بهتره در قسمت‌های پایینی قرار بدین. به طور کلی سهولت مدیریت و دسترسی به سوکت‌ها و کابل‌ها را هم باید موقع چیدمان رک در نظر داشته باشید.
نصب کابل‌ها، پچ پنل‌ها و سوئیچ‌ها
اینکه چقدر چیدمان رک شما دقیق و منظم باشه، بستگی به هنر شما داره. در واقع نصب رک به شکلی اصولی و مرتب، خودش یک هنره. شما باید بتونید کابل‌ها را به خوبی مدیریت کنید. کابل‌ها باید از هم تفکیک بشن که بهترین کار استفاده از رنگ‌های مختلفه. از طرف دیگه کابل‌ها باید اندازه‌ی مناسبی داشته باشند تا دست و پاگیر نباشن و بهم گره نخورن. هر چه تعداد قفسه‌ها بیشتر باشه، مدیریت کابل‌ها هم پیچیده‌تر میشه. پس بهتره این کار را با وسواس خاصی انجام بدین.
پچ پنل به شما کمک می‌کنه که مدیریت کابل‌ها را راحت‌تر انجام بدین و کابل‌ها کوتاه‌تر بشن. استفاده از پچ پنل هم قواعد خاص خودش را داره. پچ پنل باید جایی نصب بشه که به تمامی تجهیزات دسترسی داشته باشه. همچنین باید جایی را انتخاب کنید که کمترین مقدار کابل را نیاز داشته باشه. اگر بیشتر از یک رک دارید، در خرید یک یا چند پچ پنل برای نظم بیشتر کار شک نکنید. نکته‌ی آخر مربوط به سوئیچ هاست. اگر چنتا رک داشتید، سوئیچ‌ها می‌تونن به شما در ایجاد ارتباط میان اونا کمک کنند.
منبع قدرت برق و پشتیبان برق
هر دستگاهی که موقع نصب کردن رک داخل آن قرار می‌گیره، به منبع برق نیاز دارد. معمولا برای تامین برق از pdu استفاده می‌کنن. این pduها هم به شکل افقی و هم عمودی می‌تونه نصب بشه. همچنین میشه از pduهایی با قابلیت‌های کنترلی استفاده کرد که این امکانات را از راه دور ارائه میدن. pdu باید به منبع برق شهری یا یک منبع بی‌وقفه وصل بشه. شما می‌تونید pduها را به صورت متمرکز یعنی یکی برای کل قفسه‌ها یا غیرمتمرکز یعنی یکی برای هر قفسه نصب کنید. اینکه کدوم مدل مناسب شماست، بستگی به سایز و حجم تجهیزات رک داره. اگر از نوع متمرکز استفاده کردید، مطمئن بشین که به اندازه‌ی کافی بزرگ باشه. چون قراره برای تامین قدرت تجهیزات، دستگاه‌های خنک‌کننده، روشنایی و سایر مدارهای زیرساختی از اون استفاده بشه.
نصب کابل‌های برق و شبکه
کابل‌کشی که موقع نصب رک انجام میشه، هم برای کابل‌های شبکه هست و هم کابل‌های برق. چیزی که مهمه اینه که این کابل‌ها نباید با هم تداخل پیدا کنند. کابل‌های شبکه باید کاملا مجزا از کابل‌های برق باشند که این کار را میشه با کمک تجهیزات اضافه انجام داد. از طرف دیگه کابل‌کشی برق هم باید به شکلی انجام بشه که هیچگونه خطر آتش‌سوزی ایجاد نشه. همچنین در صورت بروز قطعی یا اتصالی، آسیبی به کابل‌های شبکه و اتصالاتش وارد نشه. نصب پاور ماژول در یک محیط مجزا از کابل‌های شبکه تا حد زیادی می‌تونه به جلوگیری از این تداخل‌ها کمک کنه.
سیستم اطفای حریق
هر چقدر هم که شما نصب رک را اصولی و درست انجام بدین، باز هم احتمال بروز آتش‌سوزی وجود داره. چیزی که مهمه مدیریت درست این مشکل و حفاظت از تجهیزات و داده‌هاست. تراکم محاسباتی با قدرت بالا که در رک‌ها وجود داره گرمای زیادی تولید می‌کند که ممکنه منجر به آتش‌سوزی بشه. گاهی حتی سیستم‌های خنک‌کننده هم نمی‌تونن جوابگوی این حجم از گرما باشن. پیاده‌سازی یک سیستم نظارتی و اطفای حریق حرفه‌ای در موقع نصب رک خیلی ضروریه.
کنترل شرایط محیطی
همون‌طور که بارها اشاره کردیم، مهم‌ترین عامل محیطی که ممکنه به رک آسیب بزنه دما هست. دمای اتاق بهتره بین 18 تا 25 درجه سانتی‌گراد باشه و دمای رک هم نهایتا 30 درجه سانتی‌گراد. دمای بیشتر ممکنه باعث خرابی تجهیزات بشه. کنترل دما باید با تجهیزات اضافه انجام بشه. بعضی از pduها قابلیت کنترل دما را هم دارند. علاوه‌بر دما، شما باید شرایط محیطی دیگه‌ای مثل رطوبت، نشت آب، دود، گرد و غبار، فشار و… را هم کنترل کنید. این فاکتورها را نیز میشه با یکسری تجهیزات کنترلی اضافه بررسی کرد.
امنیت و کنترل دسترسی
کنترل دسترسی به رک‌ها، یک سطح امنیتی بیشتر به شبکه‌ی شما اضافه می‌کنه. موقع نصب رک باید حواستون باشه که از قفل مناسب استفاده کنید و تجهیزات اساسی را در یک فضای حفاظت شده قرار بدین. این قفل‌های کنترل دسترسی می‌تونه هم به صورت فیزیکی و هم دیجیتالی باشه. همچنین میشه قابلیت کنترل از راه دور براش تنظیم کرد.
موقع نصب رک این نکات را در نظر داشته باشید
گفتیم که نصب رک کار چندان مشکلی نیست؛ ولی باید اصولی و درست انجام بشه. بهتره وقتی که دارید رک را نصب می‌کنید، این نکات را در نظر بگیرید:
- بهترین اتاق را انتخاب کنید. اتاق رک باید خنک، امن با تهویه‌ی مناسب باشد و هر کسی بهش دسترسی نداشته باشه.
- رک را در محلی دور از انسان نصب کنید. سروصدا و گرمای رک می‌تونه برای هر کسی آزاردهنده باشه. همچنین ممکنه باعث خطراتی مثل آتش‌سوزی بشه. ضمن اینکه امنیت رک هم مطرح هست.
- نوع رک باید درست انتخاب بشه. باید قبل از هر چیز مقدار تجهیزات رک و همین‌طور ابعاد اتاق اندازه‌گیری بشه تا رک مناسب انتخاب کنید.
- مطمئن بشید که رک و ریل‌ها با هم سازگارند. اگر این تجهیزات با هم سازگاری نداشته باشند، باعث دردسرهای اضافه‌ای موقع نصب میشن.
- قیمت رک را در نظر بگیرید. چیزی که مهمه اینه که شما بین هزینه و کیفیت بتونید تعادل خوبی برقرار کنید.
- کابل‌ها را برچسب‌گذاری کنید. این کار برای تفکیک کابل‌های تجهیزات از همدیگه هست و به نظم کار شما کمک می‌کنه. این کار را میشه با کابل‌های رنگی هم انجام داد. اما برچسب‌گذاری خیلی بهتر کابل‌ها را از هم مجزا می‌کنه.
- کابل‌ها را منظم کنید. برای این کار از انواع نظم‌دهنده‌های کابل می‌تونید استفاده کنید.
- برای آینده هم برنامه‌ریزی کنید. موقع نصب رک به نیازهای آینده هم توجه کنید و یک فضای اضافه برای توسعه‌ی احتمالی شبکه در نظر بگیرید.
مراحل نصب کردن رک
در این قسمت به آموزش نصب رک شبکه می‌پردازیم. این کار پنج تا مرحله‌ی اصلی داره که به راحتی انجام میشه. به طور کلی نصب و راه‌اندازی رک مهارت فنی زیادی لازم نداره و کار سختی نیست. ولی چیزی که مهمه اینه که قبل و موقع نصب تمامی مواردی که در بالا گفتیم را در نظر داشته باشید. برای اینکه یک رک را نصب کنید باید مراحل زیر را به ترتیب انجام بدین:
- نصب کردن ریل‌ها یا شلف‌ها داخل رک
- نصب کردن قسمت داخلی ریل‌ها روی تجهیزات داخلی
- سوار کردن تجهیزات روی ریل‌های نصب شده در داخل رک
- سفت کردن تجهیزات با پیچ‌های کناری به ریل‌های رک
- نصب سایر تجهیزات جانبی رک نظیر دیواره‌ها، سینی رک، خنک‌کننده‌ها و…
حرف آخر
اینکه شما یک رک جدید نصب کنید یا بخواهید یک مرکز داده موجود را گسترش بدین، فرقی نداره. در هر حال شما باید اصول نصب رک را بلد باشید. شما باید بلد باشید که چطور میشه یک رک را به بهترین شکل نصب کرد. و چکار کنیم که رک در آینده دچار مشکل و خرابی نشه. این نکته را هم در نظر بگیرید که رک باید به شکلی نصب بشه که اگر در آینده خواستید اون را گسترش بدین، بتونید این کار را انجام بدین. کافیه مواردی که در این راهنمای نصب رک به شما گفتیم را مو به مو اجرا کنید و تا جای ممکن نظم داخلی تجهیزات را حفظ کنید.
سوالات متداول
برای نصب ریل‌های روی رک باید ابتدا سوراخ‌های روی ریل را مقابل سوراخ‌های رک قرار بدهیم و با پیچ و مهره آن‌ها را بهم متصل کنیم. این کار به راحتی قابل انجامه و فقط باید با حوصله و دقت انجام بشه. چون تنظیم نبودن پیچ‌ها و یا سفت نشدن اونا ممکنه باعث عدم تعادل تجهیزات بشه.
برای جایگذاری تجهیزات داخل رک باید حتما یکسری قواعد را رعایت کنید تا بهترین چیدمان را داشته باشند. مثلا بهتره تجهیزات سنگین را پایین رک قرار بدین. تجهیزاتی مثل صفحه نمایش، کیبورد و ماوس در وسط باشن تا بهتر بتونید باهاشون کار کنید و تجهیزاتی مثل روتر و سوئیچ را در قسمت های بالایی نصب کنید تا بهتر بتونید پورت ها را مدیریت کنید.
